Μικρές συμβουλές για τη φροντίδα του στόματος
Διατηρούμε - πάντα - το στόμα μας καθαρό και υγρό, πίνουμε αρκετό νερό!
Α. Αν θα λάβουμε ή λαμβάνουμε ακτινοθεραπεία, με ή χωρίς Χημειοθεραπεία για όγκο στην κεφαλή και στον τράχηλο,
Μπορεί να εμφανιστούν μικρές πληγές, που πονάνε. Οι πληγούλες συνήθως εμφανίζονται από την 3η εβδομάδα θεραπείας. Οι παρακάτω οδηγίες μπορούν να προλάβουν και να εμποδίσουν την εμφάνιση των πληγών ή/και να τις μειώσουν και να τις ανακουφίσουν. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
1. Πολλές πλύσεις στο στόμα:
Κατά την ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία κάνουμε πολλές πλύσεις με χαμομήλι:
Φτιάχνουμε 1 λίτρο χαμομήλι και μέσα σε αυτό ρίχνουμε 1 κοφτό κουταλάκι σόδα και 1 κοφτό κουταλάκι αλάτι. Αρχίζουμε τις πλύσεις όταν αρχίσει η Ακτινοθεραπεία. Όταν, και αν, το στόμα πονέσει, αφαιρούμε αλάτι και σόδα και κάνουμε πλύσεις μόνο με χαμομήλι.
Γιατί χρειάζονται οι πλύσεις;
Τα λίγα μικρόβια, που υπάρχουν στο στόμα, πολλαπλασιάζονται στις μικρές πληγές που δημιουργούνται κατά την ακτινοθεραπεία και παράγουν «τοξίνες», οι οποίες μπορεί να επιδεινώσουν τις πληγές. Οι πλύσεις με το χαμομήλι ξεπλένουν τα μικρόβια από το στόμα, καθαρίζουν τις πληγούλες και ανακουφίζουν τον πόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι το χαμομήλι μας έχει σημαντική επουλωτική δράση στις πληγές της χημειοθεραπείας.
Πόσες φορές την ημέρα χρειάζεται να ξεπλένω το στόμα μου με το χαμομήλι;
Συνεχώς! Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι κάνει και η φύση: όπως το σάλιο εκκρίνεται, τρέχει και ξεπλένει το στόμα συνεχώς, έτσι εμείς με το χαμομήλι, εφόσον δεν έχουμε αρκετό σάλιο, πλένουμε/ξεπλένουμε το στόμα συνεχώς. Για την ακρίβεια, καθόμαστε στο τραπέζι, με την κανάτα με χαμομήλι στο αριστερό μας χέρι και ένα ποτήρι δεξιά. Ξεπλένουμε και φτύνουμε, σε λεκανίτσα, που την έχουμε μπροστά μας.
2. Φθορίωση:
Η φθορίωση των δοντιών προστατεύει τα δόντια μας κατά την ακτινοθεραπεία. Συστήνεται η χρήση οδοντόπαστας με υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο, αμέσως μόλις αρχίσει η θεραπεία ή/και λίγες μέρες πριν αρχίσει. Αν η οδοντόπαστα μας τσούξει κάποια στιγμή κατά τη θεραπεία χρησιμοποιούμε παιδική οδοντόπαστα. Όταν είναι καλά το στόμα, χρησιμοποιούμε πάλι την φθοριούχο, μέχρι και δύο χρόνια μετά τη θεραπεία εφόσον έχουμε ξηροστομία.
Γιατί χρειάζεται να προστατεύσουμε τα δόντια μας κατά την ακτινοθεραπεία;
Με την ακτινοθεραπεία μειώνεται το σάλιο, που προστατεύει τα δόντια μας. Το σάλιο είναι το «μπάνιο των δοντιών».
Το σάλιο βοηθάει τα δόντια να παραμένουν γερά. Χωρίς σάλιο οι τροφές κολλάνε στα δόντια και τα χαλάνε. Τα δόντια εμφανίζουν τερηδόνες. Πλένοντας τα δόντια με τη φθοριούχο οδοντόπαστα, το σμάλτο των δοντιών γίνεται πιο σκληρό, δεν διαλύεται εύκολα στα οξέα των τροφών και δεν χαλάνε.
Β. Αν λαμβάνουμε κλασσική Χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση συμπαγούς όγκου, πχ μαστού, προστάτη, πνεύμονα, εντέρου, κ.α.
Μπορεί να εμφανιστούν μικρές πληγές περίπου στην 8η ημέρα. Κάνουμε πλύσεις με χαμομήλι, όπως περιγράφουμε πιο πάνω.
Αποφεύγουμε τα διαλύματα που γράφουν στα συστατικά τους ότι περιέχουν αλκοόλη, διότι αφυδατώνουν το βλεννογόνο και τον κάνουν πιο ευπαθή. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Γ. Αν λαμβάνουμε φάρμακα για την προστασία των οστών.
Τα προβλήματα είναι περιορισμένα όταν έχουμε καλή στοματική υγιεινή. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ο κύριος τοπικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση οστεονέκρωσης, που είναι ένα από τα προβλήματα, είναι η πτωχή στοματική υγιεινή.
Όταν το δόντι μας πονέσει θα το πούμε στο γιατρό μας και στον οδοντίατρο, ο οποίος μπορεί να συμβουλευτεί και επιπλέον τα πρόσφατα άρθρα (2019-2020) στο διαδίκτυο. Στην ιστοσελίδα της ΕΟΠΕ υπάρχει αναρτημένο φυλλάδιο με ειδικές οδηγίες για τα φάρμακα αυτά και την επίπτωσή τους στις γνάθους, www.Hesmo.gr. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Δ. Αν λαμβάνουμε αντι-αγγειογενετικά φάρμακα, και άλλες στοχευτικές θεραπείες.
Μπορεί να εμφανιστούν στο στόμα λοιμώξεις, ουλίτιδα και ουλορραγίες. Και εδώ η καλή στοματική υγιεινή είναι το κλειδί για να έχουμε ένα γερό στόμα.
Όταν το στόμα και τα ούλα είναι καθαρά, ο κίνδυνος των επιπλοκών στο στόμα είναι μικρός. Όταν υπάρχει έχουμε ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα τα φάρμακα μπορούν να επιδεινώσουν την αιμορραγία των ούλων.
Αποφεύγουμε τα στοματοπλύματα, που περιέχουν στα συστατικά τους αλκοόλη. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Ε. Αν λαμβάνουμε ανοσοθεραπεία.
Ενημερώνουμε το γιατρό μας αν έχουμε ιστορικό αυτοάνοσου νοσήματος, πχ λειχήνα, στο στόμα. Κατά την ανοσοθεραπεία μπορεί να παρατηρηθεί έξαρση του αυτοάνοσου νοσήματος, που θα προκαλέσει πόνο στο στόμα. Το καθαρό στόμα είναι πάλι κλειδί της φροντίδας μας. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Ζ. Αν έχουμε αιματολογικό νόσημα και θα λάβουμε χημειοθεραπεία ή θα υποβληθούμε σε μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Κατά τη χημειοθεραπεία μπορεί να εμφανιστούν μικρές πληγές στο στόμα. Η καλή στοματική υγεία θα μας βοηθήσει σημαντικά και θα μας προφυλάξει ή/και θα μειώσει τα προβλήματα. Κάνουμε πλύσεις με χαμομήλι, όπως περιγράφουμε πιο πάνω.
Αποφεύγουμε τα διαλύματα που γράφουν στα συστατικά τους ότι περιέχουν αλκοόλη, διότι αφυδατώνουν το βλεννογόνο και τον κάνουν πιο ευπαθή. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Η νόσος μοσχεύματος κατά ξενιστή, οξεία και χρόνια, μπορεί να προκαλέσει στο στόμα πληγές και ξηροστομία. Κάνουμε πλύσεις με χαμομήλι, όπως γράφουμε πιο πάνω. Η φθορίωση θα χρειαστεί, εάν εμφανιστεί ξηροστομία.
Συμπερασματικά, ο έλεγχος των δοντιών και η φροντίδα του στόματος πριν τη θεραπεία και στη διάρκεια της θεραπείας, αλλά και η παρακολούθηση μετά τη θεραπεία, θα συμβάλει στη διατήρηση της υγείας του στόματος για να ζήσουμε καλύτερα και περισσότερο.
Οι επιπλοκές μπορούν να:
- προληφθούν
- μειωθεί η βαρύτητά τους
- αντιμετωπιστούν με επιτυχία
Συμπτώματα στο στόμα, που πρέπει να τα σημειώνουμε και να τα λέμε στο γιατρό:
- Πόνος στο στόμα, στα δόντια, στα ούλα, στη γνάθο
- ξηρότητα, στεγνό στόμα
- μούδιασμα
- αιμορραγία/ουλορραγία
Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
