Θεραπεύοντας το σώμα και την ψυχή για καλύτερη ποιότητα ζωής στον καρκίνο
Με την εξέλιξη και την πρόοδο των θεραπειών του καρκίνου, οι ασθενείς ζουν περισσότερο και είναι ανάγκη και ευθύνη της Ιατρική κοινότητας να έχουν καλή ποιότητα ζωής. Σε σχετική πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο “Asco Educational Book [1] αξιολογούνται τρία καίρια θέματα: η περιφερική νευροπάθεια μετά τη χημειοθεραπεία, το αμφιλεγόμενο ζήτημα της χρήσης ιατρικής κάνναβης για τη μείωση του πόνου και της ναυτίας και η σύνδεση της ψυχής με το σώμα, με έμφαση στα αρνητικά συναισθήματα που εμφανίζουν συχνά οι ασθενείς.
Τα τρία αυτά θέματα μπορεί να φαίνεται ότι δεν σχετίζονται μεταξύ τους, όμως και τα τρία έχουν κοινό σκοπό τη θεραπεία του σώματος και της ψυχής με στόχο τη διατήρηση αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία του καρκίνου.
Πρόληψη και θεραπεία της περιφερικής νευροπάθειας μετά τη χημειοθεραπεία
Η περιφερική νευροπάθεια είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει βλάβες στο περιφερικό νευρικό σύστημα, δηλαδή στα νεύρα που μεταφέρουν εντολές από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό προς την περιφέρεια, δηλαδή προς όλα τα άλλα σημεία του σώματος.
Μέχρι και το 30% έως 40% των ασθενών που λαμβάνουν πλατίνα, ταξάνες και άλλα νεότερα φάρμακα θα εμφανίσουν περιφερική νευροπάθεια. Η βλάβη μπορεί να συνεχίζει και μετά το πέρας της χημειοθεραπείας. Περίπου οι μισοί ασθενείς αναφέρουν συμπτώματα ακόμη και 6 χρόνια μετά τη θεραπεία, με αυξημένο κίνδυνο πτώσεων. Για την πρόληψη της περιφερικής νευροπάθειας συστήνεται η άσκηση και η προστασία των άκρων, τα οποία τυλίγονται σε ψυχρά «γάντια». Εάν εμφανιστεί η νευροπάθεια, ο ογκολόγος σε συνεργασία, κατά περίπτωση και με ειδικό νευρολόγο ή τον ειδικό για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου, θα συστήσει την κατάλληλη θεραπεία. Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι νέα φάρμακα μπορεί να έχουν ευεργετική επίδραση τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της περιφερικής νευροπάθειας μετά τη χημειοθεραπεία.
Οι θεραπευτικές δυνατότητες του φυτού της κάνναβης
Οι περισσότερες πληροφορίες μας για την επίδραση της κάνναβης στην υγεία προέρχονται από μεμονωμένες περιπτώσεις και αναδρομικές μελέτες. Τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα, με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Οι δυσκολίες για τη διοργάνωση προοπτικών μελετών είναι ποικίλες, όπως ποιος θα καλλιεργήσει το φυτό, ποια επιτροπή δεοντολογίας θα δώσει την άδεια και άλλα θέματα. Δεν είναι γνωστό εάν η χρήση της κάνναβης μπορεί να συνδέεται με κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στην άνω αναπνευστική και πεπτική οδό. Η ταυτόχρονη χρήση του καπνίσματος από πολλούς από αυτούς τους ασθενείς καθιστά την έρευνα δύσκολη. Σύμφωνα με μελέτη σε μικρό αριθμό ασθενών (15 ασθενείς), με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, που είχαν λάβει ακτινοθεραπεία, η χρήση ιατρικής κάνναβης συνέβαλε στην υποκειμενική μείωση των προβλημάτων της γεύσης και της ξηροστομίας. Έξι από τους ασθενείς έκαναν χρήση μαριχουάνας πριν τη διάγνωση του καρκίνου. Το συμπέρασμα της μελέτης αυτής ήταν ότι οι ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου χρησιμοποιούν ιατρική κάνναβη για να τους βοηθήσει με τις χρόνιες επιπτώσεις της ακτινοθεραπείας. [2]
Ομάδα επιστημόνων από τη Νεβάδα πραγματοποιεί μελέτη υψηλής ποιότητας, καλά σχεδιασμένη, η οποία αναμένεται να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της κάνναβης στην ογκολογία και ειδικά στον έλεγχο της ναυτίας και του εμέτου μετά τη χημειοθεραπεία.
Mindfulness: συμβολή στην θεραπεία του καρκίνου
Ως mindfulness ορίζεται η πρακτική της πλήρους συγκέντρωσης και προσοχής στο παρόν, χωρίς κριτική, με συναισθηματική ισορροπία και ανοικτή συμπεριφορά/αποδοχή. Μελέτες έδειξαν ότι η μέθοδος αυτή βελτίωσε την ψυχική διάθεση, το στρες, την αντιμετώπιση/αντίδραση στον πόνο, τη ναυτία, την κόπωση και τις διαταραχές ύπνου σε ασθενείς με χρόνια προβλήματα υγείας. Ακόμη, άλλες μελέτες έδειξαν βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η τεχνική του mindfulness έχει θέση στην ογκολογία, εφόσον όλες αυτές οι παράμετροι μπορεί να συνυπάρχουν στον ασθενή με καρκίνο. Οι συγγραφείς στην ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο “Asco Educational Book” συμπεραίνοντας συστήνουν το σχεδιασμό και τη διοργάνωση ερευνητικών προγραμμάτων, υψηλής ποιότητας για να διερευνηθούν οι μηχανισμοί, η αποτελεσματικότητα και οι εφαρμογές της τεχνικής mindfulness στην ογκολογία.
Πηγές
[1] D Teoh, Smith TJ, Song M, Spirtos NM. Care after chemotherapy: Peripheral neuropathy, Cannabis for Symptom Control, and Mindfulness. ASCO.org/ebook / 2018 ASCO Educational Book, ascopubs.org.
[2] DA Elliott, N Nabavizadeh, Romer JL, Chen Y. Medical marijuana use in head and neck squamous cell carcinoma patients treated with radiotherapy. Supportive Care in Cancer 2016;24:3517-3524.
