Νεότερα φάρμακα, χωρίς αντι-απορροφητική δράση, συνδέονται με οστεονέκρωση των γνάθων, σε ογκολογικούς ασθενείς
Τα φάρμακα, τα οποία στοχεύουν και προστατεύουν τα οστά από τις επιπλοκές των οστικών μεταστάσεων, έχουν συνδεθεί με την οστεονέκρωση των γνάθων, μία δυνητικά σοβαρή επιπλοκή. Η σύγχρονη χορήγηση των φαρμάκων αυτών με βιολογικές, στοχευτικές θεραπείες, όπως παράγοντες αναστολής αγγειογένεσης, αναστολείς του στόχου της ραπαμυκίνης των θηλαστικών, αλλά και η κυτταροτοξική χημειοθεραπεία, σύμφωνα με μελέτη, μπορεί να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της οστεονέκρωσης. Ακόμη, άλλες μελέτες έδειξαν ότι η οστεονέκρωση των γνάθων μπορεί να εμφανιστεί πιο γρήγορα όταν οι αναστολείς αγγειογένεσης συγχορηγούνται με τους παράγοντες στόχευσης των οστών.
Φάρμακα
Σε συστηματική ανασκόπηση 6.249 άρθρων, με την επιστημονική ευθύνη της Προέδρου της Ομάδας Μελέτης των Οστών, του Multinational Association of Supportive Care in Cancer, στοματολόγου, καθηγήτριας κας Ουρανίας Νικολάτου, βρέθηκαν 42 δημοσιευμένες περιπτώσεις ασθενών, οι οποίοι εμφάνισαν οστεονέκρωση της γνάθου, ενώ ελάμβαναν κυρίως παράγοντες αναστολείς αγγειογένεσης και άλλους νεότερους, βιολογικούς παράγοντες και στοχευτικές θεραπείες, χωρίς να έχουν λάβει παράγοντες στόχευσης των οστών.
Κλινικά χαρακτηριστικά και καθυστέρηση στη διάγνωση
Αποκαλυμμένο, νεκρό οστό, πόνος και λοίμωξη ήταν τα κύρια συμπτώματα κατά τη διάγνωση, ενώ σημειώθηκε ιδιαίτερα η καθυστέρηση στη διάγνωση, κατά μέσο όρο 8 εβδομάδες.
Διαφορές από την οστεονέκρωση συνδεόμενη με τους παράγοντες στόχευσης των οστών
Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στο μικρότερο χρόνο εμφάνιση της οστεονέκρωσης, την απουσία καταγραφής τοπικού παράγοντα κινδύνου, αλλά και το μικρότερο χρόνο επούλωσης. Οι κύριοι νόσοι ήταν οι όγκοι γαστρεντερικού, ακολουθούμενοι από τους όγκους νεφρού, σε αντίθεση με τους όγκους μαστού και προστάτη σε ασθενείς, που λαμβάνουν παράγοντες στόχευσης των οστών, αντανακλώντας έτσι τις διαφορές στα φάρμακα χορήγησης.
Καλύτερη πρόγνωση
Οι συγγραφείς συμπέραναν ότι τα δεδομένα για την οστεονέκρωση, που σχετίζεται με τους νεότερους, στοχευτικούς, βιολογικούς παράγοντες, χωρίς αντι-απορροφητική δράση, είναι πολύ λίγα. Πάντως ο τύπος αυτός της οστεονέκρωσης μπορεί να έχει καλύτερη πρόγνωση, όπως υποδηλώνεται από τη μεγαλύτερη πιθανότητα και το συντομότερο χρόνο επούλωσης. Η καθυστέρηση στη διάγνωση υπογραμμίζει την ανάγκη ενημέρωσης και εγρήγορσης ιατρών αλλά και ασθενών.
Πρόληψη
Η τήρηση καλής στοματικής υγιεινής και η ενημέρωση ιατρών και ασθενών με στόχο την πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση θα συμβάλλουν στην επιτυχημένη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Αυτή η ανασκόπηση είναι η πρώτη προσπάθεια να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένων των ακτινολογικών και ιστολογικών χαρακτηριστικών, της οστεονέκρωσης των γνάθων που σχετίζονται με φάρμακα που ορίστηκαν συλλογικά με τον όρο «μη αντι-απορροφητικά-non-antiresorptives».
ΠΗΓΗ:
Nicolatou-Galitis et al, for the MASCC Bone Study Group (2019). Osteonecrosis of the jaw related to non-antiresorptive medications: a systematic review. Supportive Care in Cancer 27:383-394.
